Should Robots Replace Teachers?

Neil Selwyn doet al decennia onderzoek naar onderwijs en technologie. Zijn werk interesseert me, omdat hij technologie niet categoraal afschrijft of toejuicht en zich niet laat verleiden tot blinde aannamen, maar op zoek gaat naar wat werkt voor het onderwijs.

In Should robots replace teachers? AI and the future of education (2019) tracht Selwyn nadrukkelijk geen antwoord te vinden op de vraag of kunstmatige intelligentie leraren kan vervangen, dat acht hij aannemelijk zolang de samenleving dat toelaat, maar of dat ook zou moeten gebeuren. Technologie is immers niet slechts de uitkomst van techniek en wetenschap, maar ook van culturele, economische, politieke en sociale kwesties. Dat betekent dat het implementeren van ai om een ethische en politieke afweging vraagt.

Dit boek steekt ertussen uit, omdat Selwyn zowel ingaat op technologische vernieuwing – m.n. deep learning - als op de betekenis en inhoud van het lerarenberoep. Technologie is niet vóór of tegen leraren, maar kan het karakter van het onderwijs wel veranderen. Bepaalde aspecten zullen onmiskenbaar beter te organiseren zijn met ai-systemen. Zo kan ai leraren helpen met het nemen van beslissingen die voorbijgaan aan giswerk of speculatie, en patronen herkennen die een leraar nooit zou kunnen vinden. Tegelijkertijd brengt het risico’s met zich om te makkelijk te veronderstellen dat ai leraren zal ondersteunen: het is evengoed mogelijk dat ai gaat bepalen hoe zij hun lessen moeten inrichten. Om die reden moeten de vragen wat het onderwijs nodig heeft en wat goed lesgeven eigenlijk is, voorafgaan aan de vraag wat we van ai mogen en moeten willen verwachten.

Selwyn hekelt de manier waarop computerwetenschappers en technologiebedrijven het debat over onderwijs en ai domineren. Zij kijken anders naar het onderwijs dan onderwijskundigen en hebben vooral oog voor processen: in hun ogen zijn scholen – in vergelijking met bedrijven – een bron van inefficiëntie. Gepersonaliseerd leren is in die optiek de heilige graal van het onderwijs: ai kan leerlingen helpen op basis van hun unieke behoeften een optimaal leerpad te volgen. Selwyn merkt op dat dit perspectief past in een bredere trend van individualisme, data gedreven efficiëntie en verantwoording. Onderwijskundigen daarentegen zien waarde in collectief en geïnstitutionaliseerd leren, dat meer omvat dan alleen het overdragen van kennis en vaardigheden.

Voor het maatschappelijk debat is het belangrijk te begrijpen dat ai-systemen niet magisch zijn, maar het resultaat van wiskunde, data en computerprogrammering: van mensenwerk dus. Uiteindelijk zijn ai-systemen zo goed als de algoritmen en data zijn. Selwyn sluit zijn betoog af met vier aanbevelingen om de implementatie van ai in het onderwijs goed te laten verlopen:
1. Ai is geen noodzaak waaraan het onderwijs zich moet aanpassen, maar stelt het onderwijs voor keuzen.
2. Niet alle aspecten van het onderwijs zijn te meten, voorspellen of modelleren met ai.
3. De mogelijkheden die ai biedt zijn te waardevol om ai als zodanig af te wijzen. Het is echter van wezenlijk belang dat leraren ai op hun eigen voorwaarden gebruiken om de kwaliteit en aard van het onderwijs daadwerkelijk te verbeteren en verbreden.
4. Het debat moet niet gaan over de vraag hoe we van ai leraren kunnen maken, maar over hoe we ai-systemen kunnen inzetten voor de doelen van het onderwijs.