Back

reviewed Ćpun i głupek by Mateusz Górniak

Mateusz Górniak: Ćpun i głupek (Polish language, 2025, Convivo)

Trzecia książka autora Trash Story i Dwóch powieści ruchu, fabułka maczana w epoce dopalaczy i …

Ćpun i głupek albo Naptha i Settembrini albo Kain i Abel albo…

Trzecia książka Mateusza Górniaka i muszę przyznać, że coraz tęskniej patrzę na debiutanckie „Trash Story”. „Ćpun i głupek” składa się z naprzemiennych rozdziałów, które opowiadają tytułowi bohaterowie – ojciec Ćpun i syn Głupek. To najogólniejsze przeciwstawienie w tej książce, które przekłada się na dalsze: starość - młodość, schyłek - początek, ustępujące pokolenie - wstępujące pokolenie, depresja - ekstaza, sztuczność - naturalność. Sama fabuła jest kalejdoskopowym, rozbudowanym tripem, dlatego trudno byłoby ją tutaj streścić. Ale z drugiej strony nie jest też surrealistyczną papką.

Górniak używa w tej książce technik właściwie podobne, co w „Dwóch powieściach ruchu” i nie dzieje się tutaj nic odkrywczo nowego. Chociaż doceniam miksowanie różnych form tekstowych – czasami w ramach względnie „normalnej” prozatorskiej opowieści pojawiają się fragmenty ni to poetyckie, ni to dramatyczne. Zresztą teatralnym backgroundem Górniaka można tłumaczyć samo rozpisanie narracji na dwa głosy przemawiające we własnym imieniu.

Również pod względem wymowy tekst opiera się na bardzo grubych kategoriach – sztuczności i naturalności (w kontekście egzystencjalnym i społecznym), które próbuje sobie przeciwstawiać, komplikować, ale nie idzie to w żadne pogłębienie oprócz monologu Ćpuna o wartości praktykowania sztuczności w życiu, który jest jednym z punktów kulminacyjnych opowieści. Ostatecznie wychodzi z tego chyba dosyć poczciwy, to znaczy nie za bardzo pogłębiony anarchizm