Nederlands (English below)
Great Achilles. Brilliant Achilles, shining Achilles, godlike Achilles … How the epithets pile up. We never called him any of those things; we called him ‘the butcher’.
Er kleeft een risico aan om na de originele
[b:Ilias|26840252|Ilias|Homer|https://i.gr-assets.com/images/S/compressed.photo.goodreads.com/books/1443621750l/26840252.SY75.jpg|3293141] een moderne bewerking te lezen. De Britse Pat Barker geeft in
The silence of the girls een eigentijdse draai aan de testosteronexplosie van Homerus door de Trojaanse oorlog te beschouwen vanuit het perspectief van de slavin Briseïs. Althans, tot halverwege dan: wanneer koning Agamemnon Briseïs opeist uit het kamp van Achilles, blijkt Barker het verhaal over Achilles en Patroclus – hebben ze nou verkering of hoe zit het dan? – toch interessanter te vinden, waarna ze de belevingen van Briseïs laat voor wat ze zijn en ongegeneerd met Achilles verdergaat tot Briseïs weer terugkeert. Ik kon me daarin als lezer uitstekend vinden, maar het doet wel afbreuk aan de titel van het boek.
Barker maakt van de tweedimensionale helden uit de Ilias mensen van vlees en bloed. Achter de façade van bravoure en heldendom is haar Achilles kwetsbaar en eenzaam: meer dan ooit is duidelijk waarom de dood van Patroclus hem zo trof.
Achilles and Patroclus sat at a small table, looking down the centre of the room towards the outside door. They had their backs to me, but I could see how frequently they glanced at each other.
Aanvankelijk benadert Barker hun relatie omzichtig, in lijn met Homerus die in het midden liet of er sprake is van een vergaande vriend- of verwantschap of zelfs liefde. Ik vond dat Barker de mystiek die daardoor om het stel heen hangt goed begrepen had, maar gaandeweg neigt ze toch steeds meer naar de laatste interpretatie. Dat maakt het verhaal wat alledaagser, hoewel ik blij was dat de schrijver niet volledig is gaan freestylen. Bovendien schrijft ze Achilles een zekere mate van aseksualiteit toe die dan juist weer interessant is.
He’s never found much joy in sex, whether with man or woman. Physical relief, yes … But no more than that. Even Patroclus was made to pay a high price for such pleasure as he gave or got.
Door de gekozen opzet is Patroclus ineens een centraal figuur. Barker maakt van hem een moderne held: assertief waar nodig, zachtmoedig en empathisch waar mogelijk. Briseïs zelf is een tragisch personage: als vrouw van de verliezende partij is haar lot in de handen van de overwinnaar. Barker past de ‘meester-knechtdialectiek’ prachtig toe op haar:
Because I’d been watching him so intently – from fear, not for any other reason – I felt I knew everything about him, more than his men, more than anybody, except Patroclus.
Doordat Barker de goden achterwege laat, blijft ruimte over voor menselijke beweegredenen. Als haar personages zich al tot de goden wenden, is dat om betekenis te geven aan gebeurtenissen die zij niet kunnen verklaren, zoals de pestepidemie die volgt op de vloek van de priester. Barker beschrijft de rattenplaag met een scherp oog voor detail, waarbij ze en passant laat merken hoe ernstig het gesteld was met de hygiëne. Overigens vergaloppeert de schrijver zich soms wel door niet telkens dezelfde waarde te hechten aan de goddelijke macht: het lichaam van Hector blijft om onverklaarbare redenen intact, maar de hiel van Achilles hoont ze weg.
Helaas verliest het verhaal naar het einde toe zijn karakter. Barker weet haar 21e-eeuwse Britse pen steeds minder goed te verbergen. Hoewel het een volstrekt aanvaardbare keuze is om van een heroïsch epos een psychologische roman te maken, deden bijvoorbeeld de dialogen al meer afbreuk aan de geloofwaardigheid van het verhaal, met als dieptepunt het gesprek tussen Achilles en Priamus, waarop ik me juist zoveel had verheugd.
EnglishPat Barker retells the story of
The Iliad, this time from the perspective of Briseis, princess of Lyrnessus before Achilles sacks the city and enslaves her. During the siege of Troy, Briseis witnesses not only the Greek lust for glory and victory, but also the fears and loneliness that take over the young men. At the centre of attention are Achilles and Patroclus, whose relationship has been the subject of discussion for centuries. Barker does a wonderful job turning them into human beings, although her modern thinking shines through a little too often.