User Profile

Na początku XX wieku w Niemczech było wśród Ży­dów więcej naukowców i przedstawicieli wolnych zawodów niż w Ameryce czy Wielkiej Brytanii. Lu­dowa niechęć do Żydów nie była ani głęboka, ani powszechna. Rzadko manifestowała się wybucha­mi masowej przemocy, tak powszechnymi w innych częściach Europy. Podejmowane przez nazistów pró­by rozbudzenia wśród Niemców uczuć antysemic­kich poprzez organizowanie publicznych pokazów gwałtu skierowanego przeciwko Żydom przynosi­ły skutek odwrotny od zamierzonego i musiano ich zaprzestać. Jeden z najwybitniejszych historyków Zagłady, Henry L. Feingold, twierdził, że gdybyśmy dysponowali wynikami sondaży opinii publicznej mierzącymi poziom nastrojów antysemickich „w cza­sach Republiki Weimarskiej, okazałoby się prawdo­podobnie, że Niemcy żywili wobec Żydów mniejszą niechęć aniżeli Francuzi”. W procesie unicestwiania Żydów ludowy antysemityzm nie był nigdy czynni­kiem sprawczym. Przyczynił się co najwyżej pośred­nio do przeprowadzenia masowego mordu, wywołu­jąc apatię, z jaką większość Niemców przyjmowała los Żydów, choć miała jego świadomość, lub z jaką godziła się trwać w nieświadomości. Jak pisze Nor­man Gohn, „ludzie nie mieli ochoty ujmować się za Żydami. Powszechna obojętność, łatwość, z jaką lu­dzie zapominali o Żydach i ich losie, była z pewno­ścią po części efektem mglistego poczucia, że [...] Ży­dzi byli w pewnym sensie niepokojący i groźni”.

Richard L. Rubenstein idzie krok dalej i utrzymu­je, że niemieckiej apatii — a więc, by tak rzec, bier­nego współudziału zwykłych Niemców w Zagładzie — nie da się w pełni zrozumieć bez postawienia py­tania: „Czy większość Niemców uznawała pozbycie się Żydów za korzystne?” Inni historycy wyjaśnia­ją jednak przekonująco ów „współudział przez przy­zwolenie” czynnikami, które nie wiążą się w żaden sposób z przekonaniami na temat charakteru lub na­tury Żydów. Walter Laqueur podkreśla, że „niewielu ludzi interesowało się losem Żydów. Większość mia­ła znacznie poważniejsze problemy. Był to nieprzy­jemny temat, związane z nim spekulacje były bez­produktywne, unikano zatem dyskusji na temat losu Żydów. Rozważanie tej kwestii odłożono na bok i od­sunięto w bliżej nieokreśloną przyszłość”.

— Nowoczesność i Zagłada by Zygmunt Bauman (Page 82 - 83)