User Profile

Vorig jaar las ik No Longer Human, de Engelse vertaling van 人間失格 of Ningen Shikkaku (1948) van de Japanse schrijver Osamu Dazai (1909-1948). Onlangs verscheen – voor het eerst! – de Nederlandse vertaling bij Uitgeverij Cossee, de verdienste van de immer productieve vertaler Luk Van Haute. Dat was voor podcastpartner Rens en mij de perfecte aanleiding om een nieuwe aflevering te maken, want wat valt er veel te bespreken over dit boek! Persoonlijk snap ik wel waarom dit gezien wordt als een zwartgallig meesterwerk. Het is fictie, maar Dazai schreef in hoge mate autobiografisch – en zijn leven was niet om vrolijk van te worden. Deden Dazais verslavingen en angsten af aan de kwaliteit van zijn werk? Integendeel. Wat hij schreef was van dusdanige kracht en schoonheid, dat Yukio Mishima, onze naamgever en zijn tijdgenoot, over zijn werk zei: “Wat ik aan [Dazai] veracht, is dat hij precies de dingen in mijzelf blootlegt die ik met man en macht probeer te verbergen.” Oftewel: Mishima haatte de man, maar hield van zijn werk. Daar ben ik het helemaal mee eens.

Toch zit Rens anders in de wedstrijd. Weten waarom? Luister naar de 8e aflevering van de podcast Aap Noot Mishima over het depressieve cultklassieker Als mens mislukt van Osamu Dazai. We zijn in al je favoriete podcast-apps, Spotify én op YouTube te vinden, en ook op Instagram (@aapnootmishima). Leuk als jullie luisteren!

➜ Spotify
➜ Apple Podcasts
➜ YouTube

De getuige deed het hem niet voor mij, met name omdat de personages niet beklijven. Waar is de psychologische ontwikkeling van deze personages? Ze doen dingen, maar het wordt nauwelijks uitgediept waarom ze die dingen doen. Daardoor blijf je vaak achter met een gevoel van apathie. Zo van: ja, X gebeurt, maar kan het me iets schelen? Niet echt.

Zoveel gebeurtenissen in deze korte roman lijken bovendien lukraak plaats te vinden. Nu zou je kunnen verdedigen dat dat ook voor het leven geldt, dus waarom niet in een roman? Waarom zou dat iets slechts zijn? Misschien is het mijn hang naar een rond verhaal... Voorbeeld: de zoon wordt aangehouden op verdenking van een terroristische daad. Je leest over de vermoedens van de vader over wat zijn zoon heeft gedaan, vrij snel daarna staan er agenten op de stoep bij de zoon en moet hij brommen. Echter: nergens wordt toegelicht wat die terroristische daad is – of ik moet er overheen gelezen hebben? – terwijl het een integraal onderdeel van de plot is. Stak hij Theo van Gogh neer, was dat het? Geen idee, maar het boeit me ook al niet meer.

Stilistisch valt er ook een en ander op te merken. Vooral de knulligheid van de formuleringen begon me na een paar bladzijden al tegen te staan. Ik weet het niet, ik vond het geheel aanvoelen als een heel vroege roman in het oeuvre van de schrijver, oneerbiedig gezegd een uitprobeersel, maar ik begrijp dat dit al zijn vierde roman is. Wat me niet heel hoopvol stemt over zijn eerdere boeken, maar dat terzijde. Het (overigens fraaie) kaftontwerp van Stefan Glerum kan ik ook niet plaatsen, wat hebben die puntschoenen met het verhaal van Onno te maken? Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar dat ga ik dus even lekker niet doen.

tl;dr: Tegenvaller.