Reviews and Comments

Як жа прыемна чытаць nonfiction Мілаша. Кніга досыць старая, пачатку 50-х гадоў, таму ў сваім аналізе сыходзіць з магчымай будучай перамогі сталінізму і з гэтым магчымым будучым дыскутуе. Такое дапушчэньне цяпер выглядае дзіка, але і мы не ў 51-м. Выдатна паказаны псіхалягічныя шляхі польскіх інтэлектуалаў да прыняцьця гэтага самага сталінізму як "непазьбежнасьці" на руінах пасьляваеннай Польшчы. І хаця нам сёньня ня трэба змагацца са спакусамі "Мэтоды" дыялектычнага матэрыялізму, та частка, дзе вядзецца пра імперыялістычнае мысьленьне і паводзіны чалавека ў выключных абставінах у жорнах гісторыі, застаецца надзвычай актуальнай.

Кніга стала сапраўдным адкрыцьцём для мяне. Ня надта шмат я ведаў пра Герберта перад чытаньнем. Пачынаў чытаць як складанку эсэ польскага паэта, а атрымалася падарожжа па эўрапейскай культуры з надзвычай абазнаным гідам, які ўспрымае гэтую культуру так тонка і далікатна, як гэта можа толькі паэт. Асалода.

Гісторыя Беларусі ХХ стагодзьдзя ў кароткім пераказе старой шаптухі, які даходзіць да нас празь яе ўнучку, якой веды старой мала чым дапамаглі ў жыцьці. Крывавая мешаніна з камісараў, балахоўцаў, палякаў, немцаў, пыліцаяў, партызанаў ды яўрэйскіх пагромаў пасярод палескай тхлані з пункту погляду жанчыны, якая бегае балотамі як здань, лякуе, прымае роды, труціць, хавае ад сьмерці. Але менавіта з гэтага напаўмёртвага балота, залітага крывёй беларусаў, яўрэяў, немаўлят, жанчын, злодзеяў і ахвяр зноў і зноў прабіваецца крыніца з самага цэнтру зямлі.

Гісторый, мабыць, і зашмат, кожная бясконца перарываецца ды зноў аднаўляецца на працягу рамана. Складанасьцю механізма узаемадзеяньня персанажаў і часоў трошкі нагадала "Сьвяціла" Катан. Але некаторыя гісторыі неверагодна прыгожыя, замешаныя на містыцызме, вар'яцтве і забабонах маленькага правінцыйнага польскага мястэчка ў "ліхія" 90-я і 2000-я гады.

Лёгкая і з большага прыемная для чытаньня кніга. Месцамі сапраўды смешна. Дадатак 1996 года напрыканцы кнігі вельмі адрозны, адчуваецца, што напісаны ён ужо зусім іншым Лемам, без неверагоднай лёгкасьці асноўнага тэксту 60-х гадоў. Але ён ня надта вялікі, каб сапсаваць уражаньні ад кнігі.

Цяжка прачытаць адразу ўсю кнігу, але кожны раз, калі да яе вяртаешся, цябе ізноў чакае цудоўная гісторыя, прасякнутая гуманізмам і ўплеценая ў гісторыю сусьветную. Амаль як чытаць складанку казак для дарослых. Шкада толькі, што ня кожны аб'ект атрымаў каляровую ілюстрацыю, але ўсё можна цяпер знайсьці ў інтэрнэце, калі ўжо карціць.

Перачытаў. Тыя ж 5 зорак, што і было, было б больш, паставіў бы больш. Роўна 60 год пасля выданьня кнігі, якая пачынаецца з атамнага бамбаваньня Хірасімы і заканчваецца глябальнай экалягічнай катастрофай, створанай чалавекам, here we are, недзе паміж пагрозай ядзернай вайны і напаўнепазьбежнай экалягічнай катастрофай. Кніга каб спыніцца, адысьці трошкі ў бок і паглядзець на чалавецтва звонку і зразумець, колькі ў ім вар'яцтва і абсурду, колькі складаных стварэньняў, якія як тая гульня ў вяровачку - no damn cat, no damn cradle. Але некаторым з нас пры гэтым пашчасціла ўсё гэта назіраць як разумным істотам, таму напрыканцы мы мабыць пасьпеем яшчэ задраць нос шырока ўхмыляючыся перад тварам няіснага бога, які і стварыў на імгненьне ўсю гэтую хісткую канструкцыю ў сябе на пальцах. А мабыць не.